GMO: Kukurydza 3272 (nie)bezpieczna dla zdrowia

W listopadzie 2019 roku EFSA opublikowała opinię naukową na temat bezpieczeństwa kukurydzy zmodyfikowanej genetycznie nr 3272 [5]. Jest to ponowna opinia po opinii wydanej w 2013r [9], w której EFSA stwierdziła, że niemożliwe jest wydanie ostatecznego werdyktu z uwagi na niepełne dane.

Kukurydza nr 3272 jest produktem firmy Syngenta.  Charakteryzuje się ona dwoma modyfikacjami genetycznymi. Pierwsza z nich to obecność enzymu PMI [7] pochodzenia e-coli. Modyfikacja ta została uznana za bezpieczną już w opinii z 2013 roku. Druga modyfikacja polegała na wprowadzeniu genu alfa-amylazy AMY979E [6] i to właśnie ta modyfikacja była powodem powtórnej analizy.

Amylazy [6] są grupą enzymów trawiących cukry. W sposób naturalny występują w przewodzie pokarmowym, wchodzą np. w skład śliny. Modyfikacja kukurydzy polegała na wprowadzeniu genu pochodzenia bakteryjnego (AMY979E), która cechuje się odpornością na wysoką temperaturę. Ta właśnie odporność powoduje, że modyfikowana genetycznie kukurydza lepiej nadaje się do produkcji bioetanolu, co było głównym celem modyfikacji i podstawowym zastosowaniem kukurydzy nr 3272

Z uwagi na naturalne występowanie, wydawało by się, że amylazy powinny być bezpiecznym dodatkiem do żywności, niezależnie od tego czy są dodatkiem do żywności, czy są wprowadzone przez modyfikacje genetyczne. Niestety amylazy mogą również być alergenami. Angielska wersja wikipedii [6] podaje przykład zwiększonej szansy na alergie i choroby skórne wśród piekarzy pracujących z mąką wzbogacaną amylazą.

Fakt, że niektóre amylazy potrafią być alergenami, w połączeniu z odpornością amylazy AMY979E na wysoką temperaturę, spowodował, że EFSA w 2013 roku nie była w stanie wydać jednoznacznej opinii. Dodatkowo EFSA zwróciła uwagę, na brak informacji o bezpieczeństwie amylazy pochodzenia bakteryjnego.

Zgodnie z wynikami badań przedstawionymi przez producenta, działanie alergiczne mają tylko niektóre grupy alfa amylaz, i to w szczególnych warunkach, w których organizm narażony jest na wdychanie tych enzymów, czego przykładem mogą być wymienieni piekarze, a także osoby zatrudnione przy produkcji detergentów. W tym przypadku EFSA w wydanej opinii zwróciła jednak uwagę na istnienie raportów w której mechanizm alergii był kontaktowy (alergia skórna przy kontakcie skóry z amylazą) a także na pojedyncze studium przypadku osoby u której wystąpił obrzęk naczyniowo-ruchowy u osoby która spożyła pieczywo z mąki zawierającej alfa-amylazę.

Ponieważ jednak wniosek producenta dotyczył przede wszystkim dopuszczenia do użytku na terenie EU suszonego wywaru gorzelniczego, będącego odpadem po produkcji etanolu (tzw. DDGS - Dried Distiled Grain with Solubles), opinia EFSA była pozytywna, i raport stwierdził, że stosowanie DDGS z kukurydzy GMO nr 3272 jest równie bezpieczne co z naturalnej kukurydzy.

Końcowa opinia dotycząca kukurydzy była również pozytywna, ale jednocześnie EFSA uznała, że producent nie odpowiedział w sposób wystarczający na wszystkie pytania dotyczące bezpieczeństwa i podkreślił konieczność dalszych badań. Jeżeli chodzi o możliwość wystąpienia alergii, opinia głosiła, że jest ona mało prawdopodobna, ale jednocześnie nie można jej wykluczyć.

[1] Gene: amy797E - Baza ISAAA

[2] SYN-E3272-5 - Baza ISAAA

[4] SYN-E3272-5 - Biosafety Clearing House

[5] Statement complementing the EFSA Scientific Opinion on application (EFSA‐GMO‐UK‐2006‐34) for authorisation of food and feed containing, consisting of and produced from genetically modified maize 3272 - EFSA Journal Volume

[6] Amylaza. Wikipedia.

[7] Mannose phosphate isomerase Wikipedia.

[8] DDGS – alternatywa w żywieniu bydła - Agrolok

[9] Scientific Opinion on application (EFSA-GMO-UK-2006-34) for the placing on the market of genetically modified maize 3272 with a thermotolerant alpha-amylase, for food and feed uses, import and processing under Regulation (EC) No 1829/2003 from Syngenta Crop Protection AG - EFSA Journal Volume.